Informacja o Glikol Propylenowy (C₃H₈O₂)

Glikol propylenowy, znany również jako propano-1,2-diol, to organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi dwuhydroksylowych (dioli). W temperaturze pokojowej występuje jako bezbarwna, bezwonna, oleista ciecz o słodkawym smaku i wysokiej lepkości. Znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle i medycynie. W przeciwieństwie do glikolu etylenowego, nie jest toksyczny.

Opis fizykochemiczny

Glikol propylenowy rozpuszcza się w wodzie, acetonie i chloroformie. Zawiera asymetryczny atom węgla, co pozwala mu występować w formie dwóch enancjomerów. W typowych zastosowaniach jest to racemat, czyli mieszanina obu form. Jest higroskopijny, co oznacza, że chłonie wodę z otoczenia.

Otrzymywanie

Na skalę przemysłową glikol propylenowy pozyskuje się poprzez uwodnienie tlenku propylenu. Proces ten może być prowadzony na dwa sposoby:

• proces niekatalityczny, w wysokiej temperaturze (200–220°C);
• proces katalityczny w temperaturze 150–180°C z użyciem żywicy jonowymiennej lub niewielkiej ilości kwasu siarkowego albo zasady.

Produkt końcowy zawiera około 20% 1,2-propanodiolu, 1,5% glikolu dipropylenowego oraz śladowe ilości innych glikoli polipropylenowych. Glikol propylenowy może być również uzyskiwany z gliceryny, jako produkt uboczny produkcji biodiesla.

Zastosowanie

Glikol propylenowy jest szeroko stosowany w różnych branżach:

Artykuły spożywcze

W przemyśle spożywczym jest oznaczany jako E1520 i pełni rolę konserwantu, emulgatora oraz składnika barwników i aromatów.

Farmacja i kosmetyka

Stosowany jest jako podłoże w farmacji (np. do preparatów doustnych i kremów). Jest też popularnym składnikiem kosmetyków, gdzie działa jako rozczynnik, nadając pożądaną konsystencję emulsji, a także jako nawilżacz skóry. Można go znaleźć w:

• pastach do zębów i płynach do płukania ust,
• środkach do higieny dłoni i środkach czystości,
• dezodorantach w sztyfcie,
• oraz wielu innych produktach.

W kosmetyce służy także jako nośnik zapachów w olejkach zapachowych i do masażu.

Przemysł tytoniowy

Glikol propylenowy jest stosowany do regulacji wilgotności tytoniu, zapobiegając jego wysychaniu. W e-papierosach pełni funkcję rozczynnika nikotyny, rozpylając się wraz z nią oraz gliceryną i dodatkami smakowymi, imitując dym papierosowy.

Pozostałe zastosowania

Przemysł dąży do zastępowania glikolu etylenowego jego mniej toksycznym odpowiednikiem - glikolem propylenowym, wszędzie tam, gdzie jest to możliwe:

• w prasie hydraulicznej jako płyn roboczy,
• w systemach chłodzących jako chłodziwo,
• w lotnictwie jako składnik płynów odladzających,
• do produkcji kulek do paintballa,
• do krioprezerwacji organizmów.

Wpływ na zdrowie

W odróżnieniu od glikolu etylenowego, glikol propylenowy jest uznawany za substancję o bardzo niskiej toksyczności. Badania wykazują, że jego wpływ na zdrowie jest niewielki. Nie wykazuje właściwości rakotwórczych ani mutagennych.

Reakcje alergiczne

U osób wrażliwych kontakt z glikolem propylenowym może powodować podrażnienia skóry, takie jak suchość czy drobne czerwone krostki. Ryzyko alergii kontaktowej może wynosić ponad 2% u osób z wypryskiem lub zakażeniami grzybiczymi.

Metabolizm

Glikol propylenowy jest metabolizowany w organizmie do kwasu mlekowego i pirogronowego, a także innych związków jak kwas octowy i aldehyd propionowy.

Toksyczność

Dawka śmiertelna (LD50) dla glikolu propylenowego wynosi około 20 g/kg masy ciała. W praktyce przypadki zatrucia są rzadkie i mają łagodny przebieg. Objawy zatrucia to ból głowy, nudności, wymioty i biegunka. Mogą pojawić się przejściowe zaburzenia neurologiczne.

Kontakt dotykowy i wziewny

Kontakt z nierozcieńczonym glikolem może powodować łagodne podrażnienia skóry i oczu, które ustępują po ustaniu kontaktu. Wdychanie oparów jest mało ryzykowne, choć w skrajnych przypadkach może wywołać podrażnienia górnych dróg oddechowych.

Linki Zewnętrzne

• Glikol propylenowy - Wikipedia